به نظر می‌رسد که ترامپ با مطرح کردن موضوع جنگ اوکراین، تلاش دارد خود را به‌عنوان مذاکره‌کننده‌ای قوی معرفی کند که می‌تواند به جنگی پایان دهد که میلیاردها دلار هزینه روی دست آمریکا گذاشته است. به گفته تحلیلگران، او با این اقدام می‌خواهد نشان دهد که در حل بحران‌های بین‌المللی از رقبای سیاسی خود مؤثرتر عمل می‌کند. ترامپ همواره منتقد کمک‌های مالی و نظامی آمریکا به اوکراین بوده است. او بارها تأکید کرده که آمریکا نباید «چک سفید» برای کی‌یف بفرستد و کشورهای اروپایی باید سهم بیشتری از این هزینه‌ها را بر عهده بگیرند. این رویکرد بخشی از استراتژی کلی ترامپ برای کاهش هزینه‌های خارجی آمریکا و تمرکز بر اولویت‌های داخلی است.
ترامپ روابط نزدیکی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه داشته و اخیرا تماس‌های تلفنی متعددی با او برقرار کرده است. او بر این باور است که از طریق دیپلماسی مستقیم می‌تواند امتیازاتی از مسکو بگیرد. برخی تحلیلگران معتقدند که ترامپ ممکن است حاضر باشد با دادن امتیازاتی به روسیه، مانند پذیرش بخشی از اشغال سرزمین‌های اوکراینی، به توافقی سریع دست یابد.
ترامپ، چین را به‌عنوان تهدید اصلی آمریکا می‌داند و ممکن است بخواهد با پایان دادن به جنگ اوکراین، تمرکز آمریکا را به رقابت با پکن معطوف کند. این استراتژی بخشی از دیدگاه کلی ترامپ برای تغییر اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا و مقابله با قدرت‌های رقیب در آسیا است. بااین‌حال، عملی بودن این طرح جای تردید دارد. دولت اوکراین بارها تأکید کرده که هیچ مذاکره‌ای بدون خروج نیروهای روسی از خاک این کشور قابل قبول نیست. از سوی دیگر، روسیه نیز هنوز نشانه‌ای از تمایل به عقب‌نشینی نشان نداده است. کارشناسان معتقدند که طرح ترامپ ممکن است بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته باشد تا یک راه‌حل واقعی. برخی از آنان هشدار می‌دهند که هرگونه توافق سریع با روسیه بدون در نظر گرفتن منافع اوکراین، می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه منجر شود.
طرح صلح ترامپ برای اوکراین، با وجود جذابیت‌های سیاسی، با چالش‌های جدی مواجه است. موفقیت این طرح به توانایی ترامپ در متقاعد کردن طرفین درگیر و ایجاد توافقی پایدار بستگی دارد. بااین‌حال، به نظر می‌رسد که تحقق این هدف در شرایط فعلی دشوار باشد.
گام‌های اولیه برای صلح یا توطئه
بااین‌حال ترامپ اجرای طرح خود را استارت زده و در تماسی یک و نیم ساعته با پوتین، هدف مشترک برای پایان دادن به جنگ را با او مطرح کرد. او در شبکه اجتماعی خود نوشت: «ما می‌خواهیم میلیون‌ها مرگ ناشی از این جنگ را متوقف کنیم.» پوتین نیز از شعار کمپین ترامپ «عقل سلیم» استفاده کرد و هر دو بر این موضوع تأکید داشتند. ترامپ همچنین اعلام کرد که به زودی با پوتین در عربستان سعودی دیدار خواهد کرد.
از سوی دیگر، تماس ترامپ با زلنسکی نیز مثبت ارزیابی شد. زلنسکی اعلام کرد که او و ترامپ در مورد مسائل اقتصادی و نظامی از جمله استفاده از پهپادها، بحث‌های مفصلی داشتند. بااین‌حال، ترامپ برخی از اهداف جنگی اوکراین مانند بازپس‌گیری کامل سرزمین‌ها و پیوستن به ناتو، را کم‌رنگ کرد.
کاهش تمرکز بر اروپا و افزایش توجه به آسیا
پیت هیگست، وزیر دفاع دولت ترامپ در نشستی با متحدان نظامی اوکراین در بروکسل، جزئیات بیشتری از دیدگاه ترامپ را ارائه داد. او تأکید کرد که ایالات متحده توجه خود را به منطقه آسیا-پاسفیک معطوف کرده و تمرکز خود بر اروپا را کاهش داده است. هیگست همچنین اعلام کرد که عضویت اوکراین در ناتو نتیجه‌ای واقع‌بینانه نخواهد بود و اوکراین باید به دنبال راه‌حل‌های جایگزین برای دفاع از خود باشد.
بازپس‌گیری سرزمین‌ها؛ واقع‌بینی یا توهم؟
ترامپ و هیگست هر دو بر این موضوع تأکید کردند که اوکراین نباید انتظار بازپس‌گیری کامل سرزمین‌های از دست‌رفته از جمله شبه‌جزیره کریمه را داشته باشد. هیگست در بروکسل گفت: «دنبال‌کردن هدف بازپس‌گیری کامل سرزمین‌ها تنها جنگ را طولانی‌تر و رنج مردم را بیشتر خواهد کرد.» این موضع در تضاد کامل با سیاست‌های دولت جو بایدن است که ده‌ها میلیارد دلار کمک نظامی به اوکراین ارائه کرده بود.
هیگست همچنین اعلام کرد که هرگونه تضمین امنیتی برای اوکراین شامل حضور نیروهای آمریکایی نخواهد بود. به جای آن، امنیت اوکراین باید توسط نیروهای اروپایی و غیراروپایی تأمین شود.
این تصمیم عملا به معنای عدم ارائه تضمین‌های امنیتی معتبر از سوی ایالات متحده یا ناتو است.
با توجه به فعالیت‌های دیپلماتیک اخیر، به نظر می‌رسد فرایندی برای یافتن راه‌حلی جهت آتش‌بس موقت یا وقفه در جنگ در حال شکل‌گیری است. بااین‌حال، تحلیلگران معتقدند که هرگونه آتش‌بس مبتنی بر پاداش دادن به متجاوز، در برابر آماده‌سازی‌های روسیه برای جنگ بیشتر، دوام چندانی
نخواهد داشت. اگرچه زلنسکی در ابتدا شرایط را مثبت ارزیابی کرده بود؛ اما تنها یک روز پس از برگزاری نشست وزرای خارجه روسیه و آمریکا در ریاض که با اعتراض علنی اوکراین و کشورهای اروپایی همراه بود، ولودیمیر زلنسکی و دونالد ترامپ انتقادهای علنی تندی علیه یکدیگر شروع کردند تا روند تیره شدن روابط میان کی‌یف و واشنگتن شتاب فوق‌العاده‌ای بگیرد، آن هم در آستانه سومین سالگرد لشکرکشی روسیه به اوکراین و کمتر از یک ماه از آغاز به کار دولت جدید آمریکا.
در میانه این تنش، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفته «با کمال میل» با دونالد ترامپ دیدار خواهد کرد هر چند این دیدار نیازمند پیش‌زمینه‌های دیپلماتیک است. هم‌زمان چند رهبر اروپایی هم به «دیکتاتور» خواندن زلنسکی از سوی ترامپ واکنش نشان داده و از اوکراین حمایت کرده‌اند.
روز چهارشنبه ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین که روز گذشته در آنکارا ترکیه گفته بود «نمی‌توان بدون حضور اوکراین درباره جنگ در اوکراین تصمیم گرفت.» در یک کنفرانس مطبوعاتی به ادعای دونالد ترامپ مبنی بر اینکه اوکراین جنگ را آغاز کرده و میزان محبوبیت او پایین است، واکنش نشان داد و رئیس‌جمهور جدید آمریکا را متهم کرد که به دام کارزارهای «اخبار جعلی» مسکو گرفتار شده است.
زلنسکی در اظهاراتی صریح گفت از نظر او آقای ترامپ در «دام حباب اطلاعات نادرست» که روسیه ایجاد کرده، گرفتار شده است. او همچنین تأکید کرد که نمی‌تواند کشورش را به بهانه توافق صلح به فروش بگذارد و در ازای آن درصدی از منابع معدنی اوکراین را به آمریکا واگذار کند. رئیس‌جمهور اوکراین گفت که پیشنهاد واگذاری منابع معدنی اوکراین به آمریکا در برابر حمایت امنیتی-نظامی این کشور «یک بحث جدی» نیست.
درس عبرت اوکراین؛ آمریکا تا کجا پای تعهداتش می‌ماند؟
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که سیاست‌های آمریکا نشان داده این کشور در بزنگاه‌های حساس، منافع خود را بر متحدانش ترجیح می‌دهد. تجربه اوکراین هشداری برای کشورهایی است که به حمایت واشنگتن دل بسته‌اند. مقام معظم رهبری بارها با بیان جمله «آمریکا قابل اعتماد نیست» نسبت به ساده‌انگاری در خصوص ایالات متحده هشدار داده‌اند. زلنسکی در آغاز جنگ با روسیه به‌عنوان نماد مقاومت اوکراین معرفی شد. او با رد پیشنهاد خروج اضطراری آمریکا، در کشورش ماند و به فرماندهی جنگ پرداخت. بااین‌حال، با گذشت زمان، حمایت‌های جهانی از اوکراین کاهش یافت. ترامپ بارها زلنسکی را به سوءمدیریت و عدم شفافیت در مصرف کمک‌های مالی متهم و اعلام کرده که ادامه جنگ تنها موجب اتلاف منابع آمریکا شده است.
چالش‌های پیش روی اوکراین
زلنسکی با کاهش حمایت‌های مالی و نظامی غرب، فشارهای داخلی و نگرانی‌ها درباره مذاکراتی که ممکن است به نفع اوکراین نباشد، مواجه است. این وضعیت نشان می‌دهد که سیاست آمریکا نسبت به متحدانش همواره متغیر و وابسته به منافع ملی این کشور است. طرح صلح ترامپ برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین، با تمرکز بر واقع‌بینی و کاهش انتظارات اوکراین، به دنبال ایجاد ثبات در منطقه است. بااین‌حال، این طرح با چالش‌های جدی از جمله مخالفت روسیه و نگرانی‌های امنیتی اوکراین مواجه است. آینده این طرح و تأثیر آن بر روند جنگ، همچنان نامشخص باقی مانده است.
صبح نو
source