سرانجام «دوستی‌ها» در سایه «جنگ»/ چاره‌ای جز سفر به خرمشهر نداشتم

سروش البخشی کارگردان فیلم‌ کوتاه «برادران آب‌تنی» از آثار راه‌یافته به بخش داستانی چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران به خبرنگار مهر گفت: این فیلم‌ کوتاه خرداد ماه سال ۱۴۰۰ در خرمشهر و در بستر رودخانه اروند ساخته شد. داستان آن هم مربوط به تعدادی از نوجوانان ایرانی و عراقی می‌شود که پیش از آغاز جنگ با هم دوستی‌هایی داشتند اما جنگ مناسبات آن‌ها را برهم می‌زند. روایت فیلم هم در بازه زمانی قبل از جنگ و ایام جنگ روایت می‌شود.

این کارگردان درباره دشواری فیلمسازی در شهرستان‌ها گفت: از آنجایی که اکثر کارهای من تا به امروز در حوزه دفاع‌مقدس بوده و مشخصاً این کار هم باید در بستر رودخانه اروند روایت می‌شد، چاره‌ای جز تولید فیلم در خرمشهر نداشتم. در عین حال تمام عوامل فیلم را از هنرمندان بومی همان منطقه انتخاب کردم، به جز تصویربردار که از تهران با هم به خرمشهر رفتیم. انتخاب عوامل بومی باعث کاهش بخشی از هزینه‌ها شد. از آنجایی که روایت کار در فضاهای خارجی بود و با گرمای هوای شدیدی هم مواجه بودیم، از این منظر هم دشواری‌هایی داشتیم.

این فیلمساز با اشاره به دغدغه خود در حوزه سینمای دفاع مقدس افزود: به طور کلی قلم من همواره به سمت موضوعات مرتبط با جنگ رفته است و فکر می‌کنم، شاید جنگ از نظر بازه زمانی، زمان مشخصی داشته اما یک اتفاق ادامه‌دار بوده است. تا زمانی که اثرات جنگ به صورت نسل به نسل ادامه دارد، لااقل برای من، این جنگ تمام نشده است.

وی افزود: ایده اولیه فیلم زمانی به ذهنم خطور کرد که فیلم «اتوبوس شب» کیومرث پوراحمد را دیدم و متوجه شدم که ارتباط ما با عراقی‌ها زمانی بسیار خوب بوده و حتی دختران‌مان عروس و پسران‌مان دامادشان می‌شده‌اند. از همان مقطع تصور اینکه ۲ نفر با هم دوست باشند اما مجبور شوند به دلیل سیاست‌های غلط دیگران رو در روی هم قرار بگیرند و دست به کشتار بزنند، برایم موضوعیت پیدا کرد. از همین‌جا به ایده ۲ دوست رسیدم که پیش از جنگ، مانند ۲ برادر هوای یکدیگر را دارند اما در حین جنگ بدون آنکه یکدیگر را بشناسند، هم را می‌کشند.

این کارگردان درباره جهان شمول بودن ایده این فیلم‌ کوتاه تأکید کرد: این فیلم را هر مخاطبی با هر زبان و هر فرهنگی می‌تواند ببیند. در هر کشوری امکان دارد این اتفاق رخ دهد و مختص کشور ما نیست. جنگ همواره می‌تواند مناسبات آدم‌ها را برهم بزند. این رویداد از زمان جنگ جهانی و کشیده شدن دیوار برلین تا همین جنگ اخیر در اکراین، تکرار شده است.

البخشی درباره بالا رفتن هزینه فیلمسازی در سال‌های اخیر هم گفت: به تبع همه هزینه‌هایی که در کشور بالا رفته، طبیعتاً هزینه فیلمسازی هم بالاتر رفته است. البته یک تفاوت اساسی میان ساخت فیلم کوتاه و ساخت فیلم بلند وجود دارد. در فیلمسازی بلند از آنجایی که بازگشت سرمایه وجود دارد، سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده را می‌توان راحت‌تر قانع کرد اما در سینمای کوتاه از آنجایی که بسترهای پخش فیلم‌ها به‌شدت ضعیف است، نمی‌توان امیدی به بازگشت سرمایه داشت و فیلمساز ناگزیر باید از جیب خودش هزینه کند.

وی بیان کرد: دامنه روابطی که در سینما شکل می‌گیرد، کمترین کمکش به فیلمساز می‌تواند همین باشد که دوستان به یکدیگر کمک کنند، گاهی من به دوستی کمک کنم و روز دیگر آن دوست به من کمک می‌کند. همه هزینه‌های فیلمسازی از تامین غذای عوامل تا پست‌پرداکشن تولید، به‌شدت بالا رفته است. بعضی افراد هم مانند من، کار دیگری غیر از فیلمسازی بلد نیستند و تنها راه ارتزاق‌شان فیلمسازی است. به همین دلیل فشار بسیار زیادی را از نظر مالی تجربه می‌کنیم.

چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار تا ۲ آبان ۱۴۰۲ در حال برگزاری است.