ارزش پول در شرایط تورمی از دست می‌رود و استفاده از ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری برای حفظ ارزش پول حائز اهمیت است. تحلیل قیمت طلا در بازار جهانی و داخلی نشان می‌دهد که این دارایی می‌تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای حفظ ارزش پول استفاده شود. در این مقاله، ما به بررسی حرکات قیمت طلا در بازار جهانی و داخلی خواهیم پرداخت و عواملی را که می‌تواند در نوسانات قیمت طلا موثر باشد، مرور می‌کنیم.
تحولات پنج ساله اخیر طلا (از سپتامبر ۲۰۱۸ تا به حال) را در نمودار ۱ می‌بینید. در یک نمای کلی طلا در طی بازه یاد شده از حدود ۱۲۰۰ دلار به ازای هر اونس تا ۲۰۰۰ دلار افزایش داشته است (بیش از ۷۰ درصد افزایش قیمت). مسایل مختلفی در ایجاد فضای مساعد برای رشد طلا دخیل بوده که مهمترین آن افزایش تورم در اقتصاد جهانی به خصوص آمریکا بوده است.
تورم آمریکا به عنوان تاثیرگذارترین کشور در اقتصاد جهانی در بازه زمانی مذکور از کف ۰.۱۴ درصد در انتهای ۲۰۱۹ به بیشترین مقدار خود در ۴۰ ساله اخیر (یعنی حدود ۹ درصد) رسید. عوامل مختلفی مانند کاهش نرخ بهره، مشکلات زنجیرۀ عرضه به دلیل همه‌گیری کرونا، افزایش قیمت انرژی و کالاهای اساسی به دلیل جنگ اوکراین در ایجاد فضای تورمی در اقتصاد جهانی نقش داشته‌اند که متعاقباً باعث جذابیت دارایی های موازی دلار و در رأس آن طلا شده‌اند.
به طور کلی طلا از فضای تورمی سود می برد، حال آن که تورم با رکود همراه باشد یا رونق اقتصادی. در شرایطی که تورم با افزایش تقاضا و لذا افزایش تولید ناخالص جهانی همراه باشد اکثر دارایی‌ها با افزایش تقاضا رو به رو می‌شوند اما در شرایطی که تورم رکودی (یعنی آنچه که تا حدودی اقتصاد جهانی در ۳ سال اخیر با آن رو به رو بوده از جانب همه‌گیری ویروس کرونا و جنگ اوکراین) بر اقتصاد جهانی حاکم باشد، طلا عملکرد بهتری نسبت به سایر کلاس‌های دارایی (مانند سهام و اوراق بهادار و…) خواهد داشت. لذا مجموعه عوامل ذکر شده شرایط منحصر به فردی را در ۲۰ سال اخیر بازار طلا به وجود آورد.
آنچه که ادامه این روند را برای کارگزاران اقتصادی همچنان جذاب نگه خواهد داشت، شرایط سخت بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا در مبارزه با تورم ایجاد شده در ۲ سال اخیر است. بر این اساس انتظار می‌رود علیرغم موفقیت نسبی بانک‌های مرکزی در کاهش تورم هیجانی ایجاد شده با استفاده از اهرم‌های کلاسیک سیاست‌گذاری پولی، تورم همچنان از چسبندگی برخوردار بوده و در برابر کاهش مقاومت نشان دهد. همچنین در ۱۲ ماهه اخیر اکثر بانک‌های مرکزی با افزایش نرخ‌های بهره اقدام به کنترل طرف تقاضای اقتصاد کرده‌اند و در واقع از ابزار خود استفاده کرده‌اند لذا ادامه اتخاذ سیاست پولی انقباضی می‌تواند خطر ایجاد رکود اقتصادی تقویت کند.
بازارهای مالی احتمال عکس العمل بیشتر بانک‌های مرکزی را در ادامه سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ کمتر ارزیابی می‌کنند، بنابراین توقف چرخۀ انقباضی می‌تواند محرک دیگری برای بازارهای موازی دلار مانند طلا باشد.
نکته دیگری که از تحولات اخیر بازارهای جهانی قابل ذکر است، عملکرد نامناسب ارزهای مبادلاتی در برابر شوک‌های طرف عرضه اقتصاد (از جمله جنگ اوکراین و کرونا) و کاهش ارزش آنها در بازه‌ای کوتاه است که به طور کلی یک تغییر پارادایم را در تشکیل سبد سرمایه‌گذاری در میان کارگزاران حرفه‌ای بازارهای مالی به وجود آورده که باعث نگاه مثبت‌تر آنها به بازار طلا شده است. همچنین بر اساس تحلیل‌های انجام شده انتظار می‌رود که بانک‌های مرکزی نیز به ذخیره‌سازی بیشتر طلا نسبت به اوراق بدهی مبادرت ورزند. همه موارد ذکر شده در این راستا است که در آینده نزدیک انتظار می‌رود بازار طلا با اقبال بیشتری از طرف سرمایه‌گذاران رو به رو شود.
با نگاهی به حرکت طلا طی سال‌های گذشته می‌توان چشم‌انداز خوبی برای آن ترسیم کرد. در حال حاضر، طلا از اواسط سال ۹۶ (۲۰۱۸-۲۰۱۹) تا کنون بالغ بر ۲۱۸۰ درصد بازده داشته است. روند بلندمدت طلا همواره صعودی بوده و معمولاً بعد از حرکات اصلاحی میان مدت شاهد ادامه روند صعودی بوده‌ایم. چشم‌انداز قیمت طلا نیز با توجه به روند فعلی صعودی بوده و انتظار می‌رود این روند ادامه یابد. تفاوت بازدهی طلا با طلا العالمية متاثر شرایط حاکم بر بازار نرخ ارز در اقتصاد ایران بوده که تقاضا را برای دارایی‌های جایگزین ریال تقویت کرده است.
در مقایسه با سایر دارایی‌ها در بازه زمانی مذکور، بازدهی دلار حدود ۱۱۸۸ درصد بوده و در این مدت بازدهی طلا و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا بیشتر از بازدهی دلار بوده است. اما آنچه که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پشتوانه طلا را در چند سال اخیر در بازار مالی ایران جذاب کرده، سهولت معامله صندوق‌های طلا نسبت به طلا فیزیکی است. همچنین بحث نگه‌داری طلا فیزیکی و خطرات سرقت و… موجب شده که کارگزاران اقتصادی بیشتر از پیش نسبت به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا اقبال نشان دهند.
در تأکید بر اهمیت طلا، می‌توان گفت که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا یکی از نوآوری‌های صنعت مالی کشور در چند سال گذشته به شمار می‌آید که فرصت سرمایه‌گذاری در بازار طلا با پول اندک را فراهم آورده است. به گفته یغموری، کارشناس اقتصادی شرکت تامین سرمایه تمدن، طلا و صندوق‌های مبتنی بر طلا در اختیار دارندگان پول اندک امکان سرمایه‌گذاری در این بازارهای جذاب را دارد.
لازم به ذکر است که این مقاله تنها یک نظر اثر این عوامل بر طلا است و صرفاً یک تحلیل فوری بدون توجه به عوامل موثر طیف گسترده‌ای از عوامل از قبیل شکاف تأمین مالی، ساختار مالی در کشورهای در حال توسعه، هرج و مرج جاری در بازار ارز و… که همگی در قیمت طلا موثرند ، است.