با نقش اسید لاکتیک در بدن آشنا شوید!
اسیدلاکتیک، یک ترکیب آلی است که به طور طبیعی در بدن ما تولید می‌گردد. این ماده شیمیایی اغلب با درد عضلانی پس از تمرینات شدید مرتبط است و به عنوان یک عامل خستگی شناخته می‌شود.
اسید لاکتیک چیست؟
اسیدلاکتیک یک اسید آلی است که به طور طبیعی در بدن انسان و در فرآیندهای بیوشیمیایی وجود دارد. این اسید در نتیجه تخمیر گلوکز و سایر قندها، به ویژه در شرایطی که اکسیژن به مقدار کافی در دسترس نیست، مانند هنگام ورزش‌های شدید تولید می‌شود. اسیدلاکتیک به عنوان یک منبع انرژی در عضلات عمل می‌کند و به تنظیم pH عضلات و جلوگیری از تجمع اسیدهای مضر کمک می‌نماید.
اسیدلاکتیک و ورزش
هنگامی که ما ورزش می‌کنیم، عضلات ما به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. اگر شدت ورزش بسیار بالا باشد و سیستم گردش خون نتواند اکسیژن کافی به عضلات برساند، بدن شروع به تولید اسیدلاکتیک می‌کند. تجمع اسیدلاکتیک در عضلات باعث احساس سوزش و خستگی می‌شود. با این حال، تولید اسیدلاکتیک به معنای آسیب رسیدن به عضلات نیست. در واقع، تولید اسیدلاکتیک یکی از مکانیسم‌های طبیعی بدن برای تامین انرژی در شرایط کمبود اکسیژن است.
نقش‌های اسیدلاکتیک در بدن
اسیدلاکتیک در بدن نقش‌های متعددی دارد. یکی از نقش‌های اصلی آن، تولید انرژی در شرایط کمبود اکسیژن است؛ به‌ویژه در فعالیت‌های شدید بدنی، که به جای استفاده از اکسیژن، بدن اسیدلاکتیک را به عنوان منبع انرژی تولید می‌کند. اسیدلاکتیک همچنین به تنظیم pH در عضلات کمک و از تجمع بیش از حد پروتون‌ها جلوگیری می‌نماید، که سبب کاهش خستگی عضلانی می‌شود. در فرآیندهای متابولیک، اسیدلاکتیک به عنوان یک واسطه در تولید گلوکز در کبد عمل می‌کند و در فرآیند گلیکولیز نیز نقش دارد.
بالا بودن اسیدلاکتیک خون
بالا بودن اسیدلاکتیک خون، که به آن هیپرلاکتاتمیا گفته می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این وضعیت معمولاً ناشی از تجمع اسیدلاکتیک در بدن به دلیل اختلال در متابولیسم آن است. برخی از علل شایع شامل فعالیت بدنی شدید و مداوم، اختلالات در اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها، و برخی بیماری‌های جدی مانند نارسایی کلیه یا کبد و شوک می‌باشد. بالا بودن اسیدلاکتیک می‌تواند منجر به علائم مختلفی از جمله خستگی، درد عضلانی، و در موارد شدیدتر، اختلالات تنفسی و اختلالات قلبی شود.
دلایل افزایش اسیدلاکتیک خون
- فعالیت بدنی شدید: ورزش‌های سنگین و طولانی مدت
- کمبود اکسیژن: بیماری‌های قلبی، ریوی، کم‌خونی و سایر شرایطی که به کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها منجر می‌شوند
- عفونت‌های شدید: عفونت‌های گسترده بدن
- بیماری‌های متابولیک: برخی بیماری‌های متابولیکی مانند دیابت، بیماری‌های کبدی و کلیوی
- مصرف برخی داروها: داروهایی مانند متفورمین (داروی دیابت)
علائم و عوارض افزایش اسیدلاکتیک خون
علائم افزایش اسیدلاکتیک خون می‌تواند شامل خستگی شدید، درد و گرفتگی عضلات، تنفس سریع و عمیق، و در برخی موارد حالت تهوع و استفراغ باشد. افراد ممکن است دچار سرگیجه، سردرد و احساس ضعف عمومی شوند. در موارد شدید، بالا بودن اسیدلاکتیک می‌تواند منجر به اختلالات در عملکرد قلب و سیستم تنفسی، و در نتیجه به بروز علائمی مانند ضربان قلب سریع، کاهش فشار خون، و مشکلات تنفسی شدید منجر شود.
همچنین، تجمع زیاد اسیدلاکتیک ممکن است به اختلالات متابولیک و نارسایی‌های ارگان‌ها، به ویژه کبد و کلیه‌ها، منجر شود. در شرایط بحرانی، افزایش اسیدلاکتیک می‌تواند به ایجاد وضعیت شوک و کاهش سطح هشیاری نیز منجر شود، که نیازمند درمان فوری و مراقبت پزشکی است.
راهکارهای کاهش لاکتیکی شدن بدن
گرم کردن قبل از ورزش: باعث افزایش جریان خون به عضلات و آمادگی آن‌ها برای فعالیت می‌شود.
سرد کردن بعد از ورزش: به کاهش درد عضلانی و تسریع بازیابی کمک می‌کند.
هیدراتاسیون: نوشیدن آب کافی قبل، حین و بعد از ورزش به جلوگیری از کم‌آبی بدن کمک می‌کند.
تقویت عضلات: تمرینات قدرتی سبب افزایش قدرت عضلات و تحمل آن‌ها در برابر فعالیت‌های شدید می‌شود.
تغذیه مناسب: مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین و ویتامین‌ها برای عملکرد بهتر عضلات ضروری است.
تدریجی افزایش شدت تمرین: به تدریج شدت تمرینات خود را افزایش دهید تا بدن فرصت سازگاری داشته باشد.
استراحت کافی: خواب کافی به بازیابی انرژی و ترمیم عضلات کمک می‌کند.
اسیدلاکتیک برای پوست
اسیدلاکتیک، یکی از آلفا هیدروکسی اسیدها است که به طور طبیعی در پوست و برخی مواد غذایی مانند شیر وجود دارد. این اسید به دلیل خواص لایه برداری ملایم و آبرسانی، به یکی از محبوب‌ترین ترکیبات در محصولات مراقبت از پوست تبدیل شده است.
فواید اسیدلاکتیک برای پوست
لایه برداری ملایم: اسیدلاکتیک سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد و باعث روشن‌تر و یکدست‌تر شدن پوست می‌شود.
افزایش تولید کلاژن: با تحریک تولید کلاژن، به بهبود بافت پوست و کاهش چین و چروک کمک می‌کند.
آبرسانی عمیق: به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و آن را نرم و لطیف می‌نماید.
کاهش لک‌ها و تیرگی‌ها: باعث روشن کردن لک‌های پوستی و یکدست کردن رنگ پوست می‌شود.
درمان آکنه: با کاهش التهاب و تنظیم تولید چربی، به درمان آکنه کمک می‌کند.
بهبود بافت پوست: با صاف کردن بافت پوست، ظاهر پوست را بهبود می‌بخشد.
source