محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور در نشست مجمع عمومی فرهنگستان علوم با تبریک هفته وحدت و گرامیداشت هفته دفاع مقدس رمز پیروزی انقلاب اسلامی ایران را وحدت دانست و با بیان اینکه جلسه هیئت امنای فرهنگستان‌ها را به زودی تشکیل خواهیم داد، خاطرنشان کرد: جایگاه و رسالت مهمتری را برای فرهنگستان‌ها قائل هستیم. فرهنگستان علوم اتاق فکر است، فرهنگستان باید نقش اتاق فکر با توجه به رسالتش داشته باشد. نقطه قوت فرهنگستان در این زمینه این است که نیروی لایزال و بی‌اندازه در اختیار این اتاق فکر وجود دارد چراکه اعضای فرهنگستان همه نخبگان و اساتید برجسته کشور هستند.
وی با تاکید بر ضرورت تحقق دیپلماسی علمی، گفت: ساحت علم و پژوهش باید به دور از سیاسی بازی جناح‌ها، گروه‌ها و احزاب باشد و اعضای محترم فرهنگستان‌ها فارغ از جناح‌بندی‌ها می‌توانند در موضوعات مختلف به نظام و دولت مشاوره‌های مفید و ارزنده‌ای ارائه دهند.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: البته این ظرفیت مسئولیت فرهنگستان‌ها را افزون می‌کند، سوالی که امروز دارم این است که آیا فرهنگستان‌ها توانسته‌اند نقش اتاق فکر را به‌خوبی ایفا کنند؟ شاید بگویید که از ما نخواستند، باید بگویم که نباید انتظار داشته باشید که از شما بخواهند، فرهنگستان جای نظریه دادن است. اینکه عمل می‌شود یا نه نباید مدنظر باشد. در کشورهای دیگر نیز اینگونه است. اما قانون نانوشته‌ای وجود دارد که فتوای فرهنگستان‌ها باید اجرا شود.
عارف با بیان اینکه فرهنگستان‌ها جایی برای درهم‌آمیزی علم و حکمت هستند، اضافه کرد: خوشبختانه در فرهنگستان علوم این نگاه جدی‌تر وجود دارد. فرهنگستان‌ها باید در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری مسائل کلان مشارکت داشتند، فرهنگستان باید در بخش‌های مختلف راهکار ارائه دهد. بنابراین فرهنگستان‌ها علاوه جایگاه مشورتی، نقش تصمیم‌سازی دارند چراکه با وجود اعضای نخبه، این امکان می‌تواند در راستای پیشرفت کشور قرار بگیرد. اگر اینگونه شود وضعیت کنونی را نخواهیم داشت.
وی عنوان کرد: فرهنگستان‌ها باید نظارت عالیه و اثرگذاری در امور داشته باشند. مرجعیت علمی و حکمرانی علمی با حضور فرهنگستان‌ها به خصوص فرهنگستان علوم محقق می‌شود.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای کشور گفت: تاکنون شش برنامه توسعه اجرا کردیم. یاد ندارم عملکرد برنامه‌ای دولت را نقد کرده باشیم. در پروسه تکراری برنامه‌های توسعه نوشته می‌شود. در برخی توفیق بیشتر بوده و برخی کمتر بوده است، اما نگاه دولتی در برنامه‌ها نقش کلیدی داشته است. هیچ‌وقت نهادی مسیر برنامه‌ها را اصلاح نکرده است. در این زمینه فرهنگستان‌ها می‌توانند به کمک دولت بیایند.
عارف اضافه کرد: جذب و حمایت دانشمندان و پزوهشگران برجسته از ماموریت‌های فرهنگستان است. از عهده این موضوع هم برنیامدیم باید برای آن چاره‌اندیشی کنیم.
وی افزود: پیشرفت و ارتقای اخلاق ضروری است، بی‌اعتنایی به اخلاق به بیشترین حد رسیده است. در حالی که انقلاب ما انقلاب فرهنگی بوده است ما در این زمینه چه کرده‌ایم؟ آیا اخلاقی که در جامعه می‌بینیم در حد جامعه ماست یا نه؟ اعضای فرهنگستان فارغ از نگاه سیاسی می‌توانند به دولت‌ها مشورت بدهند.
معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: محافظه‌کاری در دانشگاه‌ها افزایش یافته است. دخالت‌های غیرضروری نهادهای بیرون از دانشگاه باعث شده که سکوت قبرستانی در دانشگاه‌ها ایجاد شود و این امر موجب شده است که جوانان وارد گروه‌های نامناسب شوند. باید به این موضوع در فرهنگستان‌ها پرداخته شود.
عارف تاکید کرد: ساحت علم و پژوهش باید به دور از سیاسی بازی جناح‌ها، گروه‌ها و احزاب باشد و اعضای محترم فرهنگستان‌ها فارغ از جناح‌بندی‌ها می‌توانند در موضوعات مختلف به نظام و دولت مشاوره‌های مفید و ارزنده‌ای ارائه دهند.
وی عنوان کرد: باید افزایش سطح علمی کشور مدنظر باشد در حال حاضر شاخص تولید علم صرفا چاپ مقالات است، متاسفانه الان وضعیت کشور در این زمینه مناسب نیست. اوایل دهه 80 وضعیت خوبی داشتیم. نتیجه‌اش سند چشم انداز شد، در افق 20 ساله باید جایگاه اول در همه زمینه‌ها در منطقه می‌رسیدیم، در زمان تهیه سند در برخی از حوزه‌ها رتبه دوم بودیم اما الان رتبه ما در منطقه کجاست؟ اصولا در مسیر سند چشم‌انداز پیش نرفتیم.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: علم باید در خدمت مردم باشد، اقتصاد دانش بنیان از اهمیت ویژه برخوردار است. علم باید در تولید ناخالص داخلی نقش داشته باشد.
عارف گفت: انتظار دولت از فرهنگستان، مساعدت و راهنمایی برای رسیدن به برنامه‌هاست، ما برنامه هفتم توسعه را دنبال می‌کنیم. این برنامه بخش نرم‌افزاری خوب دارد اما باید منابع آن تامین شود. براین اساس باید دولت لایحه چگونگی تامین منابع را به مجلس ارائه کند. برای دستیابی به شاخص‌های برنامه باید سالانه 280 دلار هزینه کنیم، به همین دلیل باید زمینه جذب سرمایه‌گذار ایجاد شود.
وی ادامه داد: علم باید در خدمت مردم باشد، اقتصاد دانش بنیان از اهمیت ویژه برخوردار است. علم باید در تولید ناخالص داخلی نقش داشته باشد.
معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: باید برای ناترازی‌ها فکر کنیم. فرهنگستان باید در چالش‌های جدی کشور متمرکز شود، اعضا فکر کنند که برای از بین بردن ناترازی‌ها باید چه کنیم. دیپلماسی علمی مقدمه دیپلماسی‌های دیگر است بنابراین تعامل اساتید با کشورهای مختلف می‌تواند فرصت‌های جدیدی را ایجاد کند.
عارف همچنین با اشاره به دیپلماسی علمی، تصریح کرد: دیپلماسی علمی می‌تواند به دیپلماسی سیاسی کمک کند. متاسفانه دیده شده است یک نخبه دانشگاهی که برای کنفرانس‌های علمی به خارج از کشور می‌رود وقتی به کشور برمی‌گردد با برچسب‌های ناروا و اتهامات امنیتی با او برخورد می‌شود. بااینگونه برخوردها دیپلماسی علمی محقق نمی‌شود همانگونه که در چند سال گذشته با حمله به سفارت برخی کشورها دیپلماسی سیاسی کشور را تا مدت‌ها با چالش مواجه کردند و متأسفانه کسانی که به سفارت حمله کرده بودند به آنها پست و مقام دادند./تسنیم
source