یکی از برجستهترین مسائل در کشور ما مسئله اهمیت زبان فارسی در ایجاد ارتباط میان اقوام مختلف ایران است. ایران به عنوان کشوری با تنوع قومی بسیار مهم، دارای اقوام گوناگونی است که هر کدام زبان خاص خود را دارند. برای مثال، کردها به زبان کردی، لرها به لری، گیلکها به زبان گیلکی و آذربایجانیها به زبان ترکی سخن میگویند. در این میان، زبان فارسی میتواند نقشی منحصر به فرد در نزدیک کردن این اقوام به یکدیگر داشته باشد و هویت مشترک ایرانی را به آنان ببخشد.
حسن انوری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در این زمینه هشدار داد: «از لحظهای تصور کنیم اگر زبان فارسی وجود نداشت، وضع ایران چه میشد؟» به این سوال، مستقیماً بر اهمیت زبان فارسی در پیوند ناAILABLE اقوام ایران دلالت دارد. وی با یادآوری اینکه بیشتر اقوام ایرانی دوزبانه هستند، نشانههای زیادی از استفاده از زبان فارسی در زندگی روزمره خود قید کرد. به عنوان مثال، در تبریز، فروشندگان در باره فروش با مشتریان به زبان ترکی صحبت میکنند، اما زمانی که میخواهند اطلاعات مربوط به فروش را یادداشت کنند، از زبان فارسی استفاده میکنند. یا پسر آذربایجانی بهطور معمول برای پدرش در شهری مانند سنندج، نامهای به زبان فارسی مینویسد.
انوری ادامه داد که برخی کشورهای همفرهنگ ما نیز زبان رسمی کشورشان را فارسی دانستهاند. برای مثال، در افغانستان، زبان رسمی کشور فارسی است و رئیسجمهور تاجیکستان نیز کتابی در باره هویت ملی و زبان فارسی نوشته است. این موضوع نشاندهنده وابستگی عمیق این ملتها به فرهنگ ایرانی و اصالت فارسی است.
استاد پیشکسوت ادبیات فارسی با تأکید بر اینکه سومین اهمیت زبان فارسی به ویژگی زبانی آن بازمیگردد، اظهار داشت که زبان فارسی، زبانی ترکیبی است؛ به این معنا که میتوان با کنار هم قرار دادن دو واژه، مفهومی جدید خلق کرد. به عنوان مثال، واژه «دریادل» با کنار هم قرار دادن واژه «دریا» و «دل» ایجاد شده است که معنایی نو و متفاوت از هر دو واژه دارد. این ویژگی ترکیبی بودن، از مهمترین توانمندیهای زبان فارسی است که فرهنگستان زبان نیز از آن برای ساخت واژههای جدید بهره میبرد.
حسن انوری از بین بینی روی سخن بر این چند نکته دلالت دارد:
1. ایران کشوری بسیار متنوع است و هر قوم، زبان خاص خود را دارد. زبان فارسی میتواند این اقوام را به یکدیگر نزدیک کند و هویت مشترک ایرانی را به آنان بدهد.
2. حتی در زبان گفتاری اقوام مختلف، زبان فارسی وجود دارد. به عنوان مثال، در تبریز، خانوادهها در خانه با فرزندانشان به زبان ترکی صحبت میکنند، اما هنگام نوشتن یا یادداشت کردن، از زبان فارسی استفاده میکنند.
3. زبان رسمی کشور ما، زبان فارسی است. بنابراین، در مجامع رسمی باید از این زبان استفاده شود.
4. زبان فارسی به دلیل ترکیبی بودن، توانمندیهای مفرح و خصوصیات زبانی ویژه خود را دارد. این توانمندیها، CultureabcdefghDleمانوی فرهیخته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نه از راه قانونگذاری، از طریق یک تغییر طبیعی، در نظر دارد که زبانهای محلی را در فضاهای رسمی ممنوع کند.
به بیان دیگر، او میخواهد این بد نیای کند که همانند قانونگذاریهایی که ذاتاً دیگر میتواند مفید یا جذاب نباشد، فضای آموزشی و هنری هم حتماً متعصب و خشک باشد.