در گلوبال آی، مشاغل غیررسمی افزایش و بحران بحرانی به وجود آوردند. در این مقاله، بررسیها نشان میدهد که ۵۶ درصد مشاغل غیررسمی هستند و با اقداماتی مثل بیمه اجتماعی و حمایتهای قانونی از نیروی کار، میتوان این مشاغل را سامان داد و به ارتقاء هویت شغلی آنها کمک کرد.
در سالهای اخیر، با افزایش روزافزون مشاغل غیررسمی در سطح شهرها، کارشناسان اقتصادی و اجتماعی هشدار دادهاند و دولت را به ساماندهی هرچه سریعتر این دسته از فعالیتها فرامیخوانند. طبق آخرین آمار منتشرشده، بخش قابل توجهی از نیروی کار کشور در حوزه مشاغل غیررسمی مشغول به فعالیت است. این مشاغل خارج از نظارت دولت، بدون بیمه، قراردادهای رسمی یا مالیات فعالیت میکنند و اغلب از ثبات شغلی برخوردار نیستند.
حضور گسترده این مشاغل، ضمن کاهش درآمدهای مالیاتی دولت، منجر به رقابت ناعادلانه با کسبوکارهای رسمی شده است. از سوی دیگر، نبود پوشش بیمهای برای فعالان این حوزه، آنان را در برابر آسیبهای اجتماعی و اقتصادی بسیار آسیبپذیر میسازد.
وزیر کار ایران، احمد میدری، از وجود ۶ میلیون شاغل در کشور که فاقد پوشش بیمهای هستند، خبر داده است. از این تعداد، ۲ میلیون نفر در مشاغل اینترنتی فعالیت دارند. میدری اظهار داشته است که برای بیشتر مشاغل، وجود بیمه اجباری است و باید بیمه بازنشستگی و تامین اجتماعی برای آنها پیشبینی شود. برخی مشاغل مثل رانندگان تاکسیهای اینترنتی تحت پوشش بیمه قرار نمیگیرند و بازنشستگی ندارند. در این جا، دولت میتواند آییننامهای بنویسد که برای این دسته از شاغلین پوشش بیمهای در نظر بگیرد.
در اسفند ماه ۱۴۰۳، میدری اعلام کرد که آییننامهای در دولت نوشتهاند که در دست بررسی است. این آییننامه ورود این دسته از شاغلین به بیمههای اجتماعی را تسهیل میکند و امیدوارند در سال آینده رانندگان تاکسیهای اینترنتی و کسانی که در سکوهای اینترنتی کار میکنند، بیمه شوند.
همچنین سید مالک حسینی، معاون اشتغال وزارت کار، در مورد هوش مصنوعی با اشاره به رشد آن گفته است: باور عمومی این است که هوش مصنوعی ماهیتی ضد اشتغال و جایگزین کننده ماشینهای هوشمند با نیروی انسانی دارد. اما من معتقدم اگر از هوش مصنوعی به عنوان ابزار تسهیل و توسعه کسب وکارها بهره بگیریم و نه ابزار کار و بدیل نیروی کار، میتوانیم در مسیر افزایش ظرفیتهای اشتغال از آن بهره ببریم.
احساس حسینی این است که اکنون حدود ۵۶ درصد مشاغل ما در بخش غیر رسمی است. اقداماتی مانند بیمه اجتماعی و حمایتهای قانونی از نیروی کار میتواند ضمن کاهش سهم مشاغل غیر رسمی به ارتقاء هویت شغلی این بخش از نیروی کار هم کمک کند.
با توجه به اهمیت روزافزون مشاغل غیررسمی در معیشت بخش بزرگی از جامعه، بیتوجهی به این مسئله میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به اقتصاد کشور وارد کند. به نظر میرسد اکنون زمان آن فرارسیده که دولت با همکاری نهادهای ذیربط، گامهای جدیتری در مسیر ساماندهی این مشاغل بردارد.
قطعا، این مساله دارای تأثیرات بسیار دامنه دار و پرهیجان است. آیا میتوانیم یا نباید از هوش مصنوعی برای رونق مشاغل غیررسمی استفاده کنیم؟ آیا واقعاً میتوانیم با ساماندهی این مشاغل، هویت شغلی آنها را ارتقاء دهیم؟ بیایید در مورد این مسایل به بحث و تبادل نظر بپردازیم.