روندسازهای مهم در حوزه محیطزیست و اهمیت استفاده از ظرفیت ارگانها و نهادهای مردمی
حمل و نقل، علوم طبیعی و اجتماعی در ایران در حال حاضر با چالشهای جدی در حوزه محیطزیست روبهرو است. تقریباً تمامی روندهای زیستبومی و اقتصادی اجتماعی در کشور در مسیر تخریب محیط زیست قرار دارند. در سالهای اخیر، بیش از هزارو ۴۰۰ خانه محیطزیست در کشور راهاندازی شده است. اما به نظر میرسد این خانهها تا حد کافی از ظرفیت خود در حوزه حفاظت از محیط زیست استفاده نمیکنند. خانههای محیطزیست به عنوان گروههای مردمی لازم است در یک فضا و بستر مناسب اقدامات موثری در حوزه محیط زیست انجام دهند.
محمدحسین بازگیر، سرپرست دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیطزیست، در نشست آسیبشناسی طرح ایجاد خانههای محیطزیست اظهار داشت که کشور با چالشهای جدی در حوزه محیطزیست روبهرو است. تقریباً ۲۷۰ میلیون هکتار عرصه آسیب دیده در اطراف کشور وجود دارد که تولید گرد و غبار میکند. مولفههای مختلفی مانند روند بارشها میزان، خشکسالی، مقدار آب در دسترس، میزان برداشت از آبهای سطحی و زیرزمینی و به دنبال اینها فرونشست زمین همگی بر علیه محیط زیست هستند.
سرپرست دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیطزیست تاکید کرد که به طور میانگین در هر یک دهه اخیر دمای کره زمین ۴ دهم درجه افزایش یافته است. این شرایط را برای زندگی میلیونها انسان سخت خواهد کرد. نزدیک به ۳۴ میلیون هکتار عرصه آسیب دیده در کشور داریم که ۴.۵ میلیون هکتار از آنها در درون عرصههای تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارند. ۴۳ درصد مناطق منشاء تولید گرد و غبار است و نزدیک به ۲۴ درصد از تالابها مرکز تولید گرد و غبار هستند.
احیای تشکلهای محیط زیستی و شکلگیری طرحهای وفادارانه برای حفاظت از محیط زیست
برای مقابله با این چالشها، فضاهای همکاری بین سازمانها و نهادهای مختلف در کشور ضروری است. باید توانایی خانههای محیطزیست را برای همکاری و برنامهریزی مناسبتر درک کنیم. موضوع مهم دیگری که باید در نظر داشت این است که کمیتههای خانههای محیطزیست باید تشکیل شده و فعال باشند تا تئوریها را عملیاتی کنند. باید سامانهای برای بررسی وضعیت مجموعهها با امکان فسخ پروانهگذاری وجود داشته باشد.
از این رو، باید از ظرفیت ارگانها و نهادهای مردمی در حفاظت از محیط زیست استفاده کرد. هزار و ۴۵ تشکل محیط زیستی در کشور داریم که برخی از آنها فعال نیستند و نزدیک به ۷۰۰ تشکل فعال و به روز هستند. باید برای پویایی و فعال شدن بقیه این مجموعهها برنامه داشته باشیم.