بسیاری از فعالان اقتصادی و تحلیلگران بازار در ایران بر این باورند که برای مدیریت مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های یارانه‌ای، تغییر در سهمیه‌بندی و قیمت بنزین ضروری است. دولت ایران در سال 1404، به این منظور چندین سناریو را برای تغییر در این دو موضوع مورد بررسی قرار داده است. در این متن، به پنج سناریو که دولت ایران برای مدیریت مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های یارانه‌ای در نظر گرفته است، می‌پردازیم.
1. افزایش تدریجی قیمت بنزین متناسب با تورم:
در این رویکرد، قیمت بنزین سهمیه‌بندی‌شده بر اساس تورم افزایش می‌یابد. معنای این موضوع این است که هرزمان که تورم افزایش می‌یابد، قیمت بنزین هم به صورت متناسب با تورم افزایش می‌یابد. به این ترتیب، دولت می‌تواند کالای خود را حفظ کند، بدون اینکه برنت اعطا شود و برنه سازگاری زمانی برای مصرف کننده ایجاد شود. همچنین در این سناریو، کاهش در تولید داخلی تسکین می‌یابد و بازار به سمت سازگاری با افزایش قیمت حرکت می‌کند.
2. کاهش سهمیه‌بندی بنزین برای کشورها یا مناطق خاصی:
در این رویکرد، دولت می‌تواند به صورت قطعاً یا تدریجی سهمیه‌بندی بنزین را برای کشورهای یا مناطق خاصی که از منبع نوسان‌ناپذیر سوخت نشأت گرفته‌اند، کاهش دهد. این موضوع به دلیل بهینه‌سازی استفاده از منبع الداخلی و کاهش وابستگی به خارج و کاهش هزینه یارانه، برای کشور سودمند است.
3. کاهش یارانه‌های سوخت برای اشخاص حقوقی و محقق به حداکثر استفاده:
در این سناریو، دولت به صرفه‌جویی در مصرف سوخت توجه بیشتری می‌کند و با باید های های ملی، توجیهات و اطلاع رسانی‌های لازم را به عهده می‌گیرد. همچنین در این سناریو، هزینه یارانه ها برای مشتریان نتیجه نمی‌شود و لذا یارانه‌های به جدول دارایی هر شرکت؛ همان لحظه تعلق می‌گیرند.
4. اجرای قیمت‌گذاری نفتی بر اساس Preis و Open Price:
در این رویکرد، دولت ایران قیمت بنزین را بر اساس Preis و Open Price تعیین می‌کند. به این ترتیب، قیمت خام و قیمت بازار مستقیماً اثر‌گذاری می‌کند و دولت از هر سهمی که بخواهد استفاده می‌کند. همچنین در این سناریو، قیمت با سهمیه‌بندی هم به صورت مخلوطی همسو و هم‌سویه افزایش می‌یابد.
5. از خرید نقدی سوخت عاجز مانده و حذف دستور ارتقا مصرف سوخت:
در این رویکرد، دولت از خرید نقدی سوخت عاجز می‌ماند و هرچند کسی از فروش دارد، پس از این افراد، دولت افراد را از انجام این فعالیت باز می‌دارد. همچنین با این موضوع، مبنای عدم فروش سوخت به نقد و یا به سهمیه‌ای که برای آن وارد شده را جدا پیش می‌رود.
از تبیین تمامی این مسایل اقتصادی چند نکته مهم بر می آید که حل آن می‌تواند در بعد فوتی شدن مناسب بالنسبه با معنی یک سوخت مفید باشد.