صنعت نانو در ایران به سراغ روشهای تحولآفرین حرکت کرده است. این تحول با حمایت های ستاد نانو از شرکتهای دانش بنیان و فناور حین تعریف و اجرایی کردن پروژهها را نشان میدهد. در ۱۰ سال اخیر حدود ۵۰۰ پروژه توسعه فناوری نانو پشتیبانی شده است.
همچنین حمایت ستاد نانو از فرایند تحقیق و توسعه در شرکتهای صنعتی در برنامه “رینکست” صورت میگیرد. این حمایت شامل ارائه تسهیلات ارزانقیمت و پژوهانه (گرنت) شبکه آزمایشگاهی است. شرط برخورداری از این حمایت، دارا بودن تیم تحقیق و توسعه در شرکتهای صنعتی است. در ۵ سال اخیر ۹۲ طرح تحقیق و توسعه در ۷۶ شرکت صنعتی مورد حمایت ستاد نانو قرار گرفته است.
در ضمن ستاد نانو با راه اندازی شبکه تبادل فناوری نانو در جهت پاسخ به تقاضا و رفع نیاز شرکتهای صنعتی موجود بر پایه فناوریهای توسعهیافته داخلی عمل کرده است. در ۵ سال اخیر، ۱۷۰ طرح موفق تبادل فناوری نانو بین فناوران و شرکتهای صنعتی در کشور اجرا شده است.
همچنین تاکنون نزدیک به ۱۸۰۰ محصول نانو توسط ۴۰۰ شرکت صنعتی در ۱۵ حوزه صنعتی مبتنی بر فناوریهای داخلی تولید و روانه بازار شده است. ساخت تجهیزات آزمایشگاهی نانو و ماشینآلات مورد نیاز برای راهاندازی خطوط تولید محصولات نانو نیز یکی از اولویتهای توسعه صنعت نانو است و در همین راستا بیش از ۱۰۰ خط تولید صنعتی با ماشینآلات و تجهیزات نانو ساخت ایران مورد بهرهبرداری قرار گرفته است.
واضح است که این روند و روندها نشاندهنده حرکت سراسری در نوع شیوه تولید و رشد صنعت در ایران هستند و بیش از هفده هزار تجهیز تحقیقاتی دستاوردهایی ممتاز در سطح جهان در این اماکن ندارند.
درطی سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۴۵ میلیون دلار از محصولات نانوی ساخت ایران به ۵۰ کشور دنیا صادر شده است که عراق، سوریه، هند، چین و ترکیه به ترتیب بیشترین سهم را داشتند و بیش از ۴۰ درصد از کل صادرات محصولات نانو به این کشورها بوده است.
در عین حال، ایران در xếpردهه کشورهای صاحب فناوری نانو در سراسر جهان قرار دارد. محققان ایرانی در سال ۲۰۲۴ با انتشار ۱۰۶۶۹ مقاله در مجلات معتبر نمایهشده در ISI، در رتبه ششم جهان قرار داشتند. همچنین در سال ۱۴۰۲ قریب به ۶۲ میلیارد تومان از محصولات نانوساخت ایران در بازار ایران و دیگر کشورهای دنیا فروخته شده است که از آن ۹۰.۸ درصد بازار نانو در ایران را تشکیل میدهد.
اکنون با روندی که این بخش صنعت به پیش میرود گمان بر این است که الزامات کسبوکارهای اعتلای بخش این صنعت آنها در مکانهایی خواهد بود که خلاقیت بیشتری جایگزین تکرار در تولید باشد و ما با چنین تحلیلی در پیشیگیری در میان بخشهای مختلف صنعت خود با رقبای خود، رونق باکیفیت اقتصادی را تجربه کنیم.