**میراث فراموشناشده امام خمینی:«عقلانیت انقلابی»**
در مکتب ارزشمند امام خمینی یک اصطلاح به نام «عقلانیت انقلابی» وجود دارد که بدون آگاهی کاملی از آن، تلاش میکنیم آن را بازگو کنیم. حجت الاسلام والمسلمین نهاوندی در کانال خود، مضامین مرتبط با «عقلانیت انقلابی» در بیانات و مکتوبات رهبر معظم انقلاب را بررسی کرده و میتوان بر اساس آن، خصوصیات و مبانی این اصطلاح را مورد تحلیل قرار داد.
**چشمانداز آینده و ضرورت اتصال امام و امت**
در شرایط پیچیده کنونی که دو طیف رادیکال چپ و راست به دنبال دو قطبیسازی جامعه هستند، ما بیش از پیش نیازمند اتصال امام و امت با شعار «عقلانیت انقلابی» هستیم. این موضوع نشان میدهد که در حال حاضر جامعه به نحو شگفتانگیزی به دو قطب که هر یک تبعات وخیم سیاسی را در پی دارند، متمایل شده است. در این خصوص میتوان به عباراتی در بیانات رهبر معظم انقلاب اشاره کرد که میتوان آنها را چارچوب «عقلانیت انقلابی» تلقی کرد.
**مبانی فکری عقلانیت انقلابی**
در خصوص مبانی فکری «عقلانیت انقلابی» باید گفت که اسلام بر سه گونة عدالت، عقلانیت و معنویت معنا شده و محقق میشود. این سه پایه از یکدیگر قابل انفکاک نیستند. عقلانیت، از اصلیترین پایههای جامعه اسلامی و در کنار ایمان، مجاهدت و عزت است. معنویت، روح کار و عقلانیت مهمترین ابزار کار و عدالت، جهتدهنده و ارزشگذار کارها در نظام اسلامی است. همچنین نظام سیاسی اسلام، علاوه بر این سه گونة، برآمده از مردمسالاری اسلامی است.
**تأثیر عقلانیت انقلابی**
در خصوص نتایج «عقلانیت انقلابی» لازم است در ابتدا گفته شود که غفلت محاسباتی به علّت نبود عقلانیت بوده و پیشرفت علمی، نتیجه آن است. با وجود تعقل و فکر کردن قدرت تحلیل بالا رفته است. همچنین استکبارستیزی رهبر معظم انقلاب مبتنی بر عقلانیت است که در این شرایط، میتوان گفت ارتباط میان واقعبینی با آرمانگرایی با عقلانیت محقق میشود. اصول حکمت و مصلحت در سیاست خارجی ما برآمده از عقلانیت اسلامی است و با وجود اینکه تقوا مقدمه بصیرت افزایی است اما بصیرت برآمده از عقلانیت است.
**نتایج عقلانیت انقلابی**
برایت بیان بیشتر نتایج «عقلانیت انقلابی» در کلام رهبر انقلاب میتوان بیان کرد که این اصطلاح باعث ارتقای اتقان، انتخاب صحیح، موقعشناسی و عبرتآموزی شده است. همچنین اختلال در دستگاه محاسباتی ناشی از اختلال در فرآیند عقلانیت است. باهمنگری و جامعنگری ارزشها نیز از نشانههای «عقلانیت انقلابی» است. علاوه بر آن اولویت بندی کردن امور اصلی و فرعی نیز بر همین پایه است.
**نتایج دیگر**
برخی از نتایج دیگر «عقلانیت انقلابی» شامل تکریم جایگاه دانشمندان، علما، نخبگان، معلمان و ارتقاء جایگاه پژوهش و تتبع است. از دیگر نتایج آن نیز شامل نوآوری، تجربهاندوزی آیندهنگری، میانهروی، پرهیز از افراط و تفریط و بهرهوری است.
**برنامهریزی برای اجرایی کردن نتایج**
داشتن چنین نتایجی نشان میدهد که نظام سیاسی مبتنی بر اسلام میتواند به نحو تثبیت شدهای در مسیر توسعه، پیشرفت و ارتقای جوامع قرار گیرد. میتوان گفت که منهای حکومتهای معینی، بسیاری از کشورها از طريق الگوبرداری از نظام اسلامی، میتوانند چارچوب های تشکیلاتی علمی و هستهوارترین ساختارها را داشته باشند و نتایجی حکیمانه و تجربهگذاری را در طی سالیان، بدست آورند. با کنار زدن خشونتها، در این سوی رشد تộtرسی طبیعی و در رایک هشتهها، با روی آوردن به تحصیلهای اسلام ناب، در این دلایل انشقاق سریع در بستر توازن همین ساختارها، نازایی شده است.