بورس چگونه در دولت روحانی سقوط کرد، در دولت رئیسی احیا شد؟

افزایش ناگهانی بهره بین بانکی، حبابی‌شدن قیمت‌ها و دعوای دو وزارتخانه بر سر عرضه صندوق پالایش یکم، از اصلی‌ترین دلایل ریزش بورس در دولت روحانی در سال 99 بود.

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با عنوان «چهارمین سالگرد سقوط بورس» نوشت: چهار سال از مرداد ۹۹، آغاز ریزش تاریخی قیمت‌ها در بورس تهران گذشته است:  دقیقا چهار سال‌پیش در چنین روزهایی بورس تهران، گرم‌ترین روزهای تاریخ خود را سپری می‌‌کرد. شاخص‌کل بورس تهران در پایان معاملات روز ۱۹مرداد 99 توانست در ارتفاع ۲‌‌میلیون و ۷۸‌‌هزار‌‌ واحدی بایستد، بدین معنا که فقط در کمتر از ۵ ماه در سال‌۹۹، نماگر ‌اصلی بازار سهام توانسته بود بازدهی خارق‌العاده  ۳۰۵‌‌درصدی را ثبت کند، اما در همین روزها، سایه سنگین تردید در اتمسفر بورس تهران مشهود بود.  جریان صعود قیمت‌ها که از نیمه‌دوم سال‌‌۹۸ شتاب بیشتری به خود گرفته بود، اکثر سهم‌‌‌‌‌‌‌‌ها را در اغلب گروه‌های معاملاتی وارد محدوده‌های حبابی‌کرده و همگان بر این اصل اعتقاد راسخ داشتند که بالاخره روزی بازار سهام گرفتار سیل وحشتناک فشار فروش حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌ها خواهد شد، اما هیچ‌کس از زمان وقوع آن مطلع نبود. از سوی دیگر، داغ‌‌‌‌‌‌‌‌بودن تنور معاملات سهام و احساس ترس از جاماندن از سودهای موجود در متن بازار، معامله‌گران را از اینکه عطای بازار سهام را به لقای آن ببخشند، دور و دورتر کرده ‌بود.

در چنین شرایطی و از روز ۲۰ مردادماه، ریزش سنگین شاخص‌ها در کلیت بازار سهام آغاز شد و صفوف حجیم و ممتد فروش که خریداری را در‌ برابر خود نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌دیدند، تبدیل به غول ترسناک مرداد۹۹ بورس تهران شدند. شاخص‌کل در جریان پنج روز منفی متوالی از قله ۲‌‌میلیون و ۱۰۳‌‌هزار ‌‌واحدی که در صبحگاه ۲۰ مرداد تجربه کرده‌ بود، به پله‌های میانی کانال یک‌میلیون و ۸۰۰‌‌هزار واحد عقب‌نشینی کرد، اما این پایان کار نبود و بازار سهام گرفتار یک روند نزولی طولانی شد و این روند باید تا زمانی ادامه پیدا می‌‌کرد تا حباب قیمتی موجود در نمادهای کوچک و بزرگ بازار تخلیه شود. شاخص‌کل بورس تهران در جریان یک روند نزولی ۱۰ماهه، از قله ۲‌‌میلیون و ۱۰۰‌‌هزار ‌واحدی، تا محدوده یک‌میلیون و ۹۵‌‌هزار‌‌ واحدی در سوم خرداد سال‌‌۱۴۰۰ عقب‌نشینی کرد؛ این‌یعنی شاخص‌کل بیش از ۴۷‌‌درصد از قله تاریخی خود عقب‌نشینی کرد که در بازه زمانی کمتر از یک‌سال، یک ریزش اسفناک برای قیمت یک کلاس دارایی 

محسوب می‌‌شود.

افزون بر این، شایان ذکر است که چنین افتی در نماگر اصلی بازار سهام تجربه شده‌ بود و قیمت برخی از سهم‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بعضا افت‌‌‌‌‌‌‌‌های بیش از ۸۰‌‌درصدی را از قله‌‌‌‌‌‌‌‌های تاریخی خود تجربه کرده ‌بودند. به ‌این‌ترتیب بازار سهام، در آن روزهای دهشتناک، آن روی سکه و نیمه‌خالی لیوان را به مردمی‌ نشان ‌داد که تحت‌ تاثیر فضای روانی مثبتی که در بورس وجود داشت، راهی بازار سهام شده‌ بودند. البته گفتنی است که دعوت‌‌‌‌‌‌‌‌های مقامات دولتی در آن مقطع، یکی از مهم‌ترین عواملی بود که موجبات تشدید استقبال مردم عادی از بازار سهام را فراهم کرد. بورس تهران نهایتا در فروردین ماه سال‌گذشته و پس از ۳۱ماه توانست سقف تاریخی ثبت‌شده در مرداد سال‌۹۹ را مجددا فتح کند.

چهارماهه نخست سال‌99، یکی از تاریخی‌ترین دوران بازار سهام محسوب می‌‌شود و انبوهی از رکوردهای رنگارنگ در آن مقطع در سپهر بورس تهران به‌ثبت رسید. همان‌طور که گفته ‌شد شاخص‌کل از ابتدای سال ‌تا 19مرداد99، در بازه‌ای نزدیک به پنج ماه، با رشد 305‌درصدی همراه شد و ابرکانال 2‌میلیون ‌واحدی را فتح کرد. در بهار 99، شاخص‌کل 148‌درصد رشد کرد و در تیر99 و فقط ظرف یک ماه، شاخص‌کل بورس 51‌درصد رشد کرد.  از اسفند97 تا تیر99، شاخص بورس در 16 ماه از 17 ماه مدنظر، با رشد همراه شد و فقط در آبان 98 با افت 1.1‌درصدی همراه شد. اشتیاق روزافزون و عطش خرید سهام توسط سرمایه‌گذاران خرد بازار، تنور معاملات سهام را داغ نگه داشته بود و روزبه‌روز بر تعداد مردمی‌ که در جست‌و‌جوی کسب سودهای شیرین روانه بازار سهام می‌‌شدند، افزوده می‌شد.  شتاب رشد قیمت‌ها در بورس تهران در آن مقطع به‌گونه‌ای بود که هشدارهای زیادی درخصوص حبابی‌شدن قیمت‌های بازار سهام در محافل اقتصادی و عمومی‌ به گوش می‌رسید ‌و نهایتا در بیستم مردادماه و با اختلاف‌هایی که بر سر عرضه صندوق پالایش‌یکم میان وزارت نفت و وزارت اقتصاد وجود داشت، سوت ریزش دهشتناک قیمت‌ها در بورس تهران نواخته شد و بازار سهام گرفتار صفوف فروش گسترده و ممتد شد./کیهان