کشت فراسرزمینی، میانبری برای احیای منابع آبی کشور

تغییرات اقلیمی و خشکسالی سایر نقاط جهان از جمله ایران را تحت تاثیر قرار داده است، از این رو کشت فراسرزمینی می‌تواند به عنوان یک فرصت زمینه را برای افزایش تولیدات کشاورزی کشور فراهم کند و به تامین محصولات مورد نیاز بپردازد. با توجه به آنکه وارد چهارمین سال خشکسالی شدیم، کشت فراسرزمینی می تواند زمینه رونق تولیدات کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی برای یک کشور را فراهم می‌کند. 

وزارت جهادکشاورزی در حال پیش‌برد برنامه استراتژیک، نیازها و پیشنهاد های حمایتی از دیگر ارگان‌ها مورد اشاره آئین‌نامه کشاورزی فراسرزمینی مصوب هیئت دولت به شماره مورخ پنجم اردیبهشت ۱۳۹۵ درخصوص ایجاد هاب غذایی، تکمیل زنجیره محصولات کشاورزی وتنوع مبادی وارداتی است.

 چندی پیش محمدعلی نیکبخت وزیر جهاد کشاورزی گفته بود: با توجه به منابع موجود در سایر کشورها در نهایت سرمایه‌گذاران ایرانی به دلیل علاقه دو ملت، کشور عراق را اولویت اول سرمایه‌گذاری کشت فراسرزمینی قرار می‌دهند. با تفاهم دوجانبه و استفاده از توانمندی یکدیگر با لحاظ شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه، می‌توانیم شرایط سخت را پشت سر گذاریم.

براساس این گزارش امکان ثبت نام متقاضیان کشاورزی فراسرزمینی در مناطق مستعد کشورهای هدف برای اخذ مجوز گواهی صلاحیت در پنجره واحدی در سامانه مجوزهای الکترونیکی کشاورزی موسوم به سماک به آدرس samak.maj.ir فراهم شده است.

سال گذشته ۱۵۶ میلیارد متر مکعب آب مجازی وارد کشور شد

رضا فتوحی مجری کشت فراسرزمینی گفت: با ایجاد شرایط کشاورزی فراسرزمینی امکان تامین مواد اولیه جهت تولید نهاده مورد نیاز به داخل کشور و صادارت مازاد داخلی وجود دارد که بازخورد این امور منجر به امنیت غذای، ایجاد هاب غذایی و ارزآوری با احتساب ارزش افزوده در منطقه خواهد شد. طبق آمار معاونت بازرگانی در سال گذشته ۲۶ میلیون تن محصول وارد شد که براین اساس ۱۵۶ میلیارد متر مکعب آب مجازی وارد کشور شده است.

مجری طرح کشت فراسرزمینی گفت: در بحث تامین امنیت غذایی علاوه بر آب و خاک، توجه به موضوعات به‌نژادی و به‌زراعی به عنوان دو فاکتور اصلی، کشت فراسرزمینی به عنوان فاکتور سوم تا حدود ۳۰ درصد در امنیت غذایی حائز اهمیت است. کشور‌های عراق، پاکستان، قزاقستان، تاجیکستان، ارمنستان، کنیا و زیمباوه جزو کشور‌های هدف ما برای توسعه کشت فراسرزمینی است. در برنامه هفتم ۲ میلیون هکتار به سطح کشت فراسرزمینی افزوده می‌شود که در سال نخست برنامه ۴۰۰ هزار هکتار عملیاتی می‌شود. هم اکنون سطح زیرکشت فراسرزمینی بسیار محدود است.

 امنیت غذایی با توسعه کشت فراسرزمینی ارتقاء می یابد

در ادامه علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی، اجرای کشت فراسرزمینی در راستای تامین محصولات آب بر نیازمند حمایت وزارت امورخارجه و سایر دستگاه های متولی است که باید به گونه ای رفتار کنند که کشاورز یا سرمایه گذار بتواند آن را انجام دهد تا بخشی از آب مجازی را وارد کند. با وجود اهمیت اشتغال در کشور و امرار معاش کشاورزان داخل، کشت فراسرزمینی را به گونه ای باید پیش ببریم که اشتغال جامعه کشاورزی دچار چالش نشود.

ایمانی ادامه داد: بنابر مطالعات صورت گرفته برخی کشورها به رغم عدم محدودیت منابع آبی، امکان تولید برخی محصولات را ندارند که با اجرای کشت فراسرزمینی و سرمایه گذاری در دیگر کشورها می توان با انعقاد قرارداد واردات محصول بین ۲ کشور اقدام به تولید کرد. با توسعه کشت فراسرزمینی و انتقال تولید محصولات آب بر و جالیزی به آن سوی مرزها و اختصاص اراضی به کشت محصولات اساسی علاوه بر حفظ منابع آبی به سبب خودکفایی امکان ارتقای امنیت غذایی در کشور وجود دارد.

بنابر آمار از مساحت ۱۶۵ میلیون هکتار اراضی کشاورزی ایران تنها ۳۵ میلیون هکتار آن اراضی قابل کشت است که با توجه به تغییر اقلیم و کاهش نزولات آسمانی تنها ۶ میلیون هکتار اراضی آبی و ۷ میلیون هکتار اراضی دیم قابل کشت محصولات کشاورزی وجود دارد.

برای تامین محصولات آب بر راهی جز کشت فراسرزمینی نداریم

همچنين عطااللّه هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: سالهاست کشت فراسرزمینی در آن سوی مرزها توسط بخش خصوصی انجام می شود. با توجه به آنکه دولت در مدیریت تولید داخل مشکل دارد، چطور می تواند آن سوی مرزها را مدیریت کند. هرچند اجرای کشت فراسرزمینی به سبب محدودیت منابع آبی اقدام مناسبی است، اما با عدم مدیریت و برنامه ریزی امکان اجرا وجود ندارد.

هاشمی با اشاره به راهکار اجرای کشت فراسرزمینی افزود: داشتن مناسبت های سیاسی دائمی با خارج، عدم اتخاذ تصمیمات خلق الساعه و داشتن روابط دیپلماتیک مناسب و فراهم کردن الزامات می تواند به امر تولید کمک کند. با وجود محدودیت منابع آبی و ضرورت تخصیص اراضی و منابع آبی به کشت محصولات اساسی، از طریق کشت فراسرزمینی در سرزمین هایی که میزان بارش بالاست، امکان تولید در صورت فراهم کردن الزامات وجود دارد.

آمارها حاکی از آن است که حدود ۸۵ درصد از آب شیرین کشور در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود که کشت فراسرزمینی هم می‌تواند میانبری برای توسعه کشاورزی باشد که موجب احیای منابع آبی کشور شود.

خبرنگار: آزاده محبی