در 27 تیر 1402، هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسهای بحثهایی را در مورد اصلاح دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران مطرح کرد. این اصلاحات در مراجع فواداتی زود ساز بسیار مهم از جمله نوع معامله بازار عمده و نظارت و گره معاملاتی و شرایط خاصی که باید مدیرعامل فرابورس برای معاملات تأیید یا عدم تأیید داشته باشد، موارد گوناگونی را شامل میشود.
بند 24 ماده 1 دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران راجع به معامله عمده اشاره دارد. قبل از این اصلاحیه، قیمت پایه قیمت معامله عمدهای بود که فروشنده تعیین میکرد و توسط کارگزار فروشنده به بورس اعلام میشد و مبنای رقابت در معاملات عمده بود. اما طبق مصوبه اصلاحی، قیمت باید حداقل قیمت برای معامله عمده باشد که توسط فروشنده تعیین و از طریق کارگزار فروشنده به بورس اعلام میشود.
این اصلاحیه یک تغییر کوچک اما مهم در نحوه معاملات عمده را نشان میدهد. در واقع، حالا مدیرعامل فرابورس و شرکتهای سهام تنها مجبور به اعلام یک حداقل قیمت برای معاملات عمده نیستند، بلکه باید موارد دیگری را هم در نظر بگیرند و از این مواد در تصمیمگیری خود استفاده کنند.
بعضی از نمادهای بورسی این مشکل را دارند که همیشه در یک یا دو وضعیت قرار میگیرند: یعنی کاملاً بالا یا کاملاً پایین. در شرایط اقتصادی معضل داراییهای موضوع با دو گزینه های بالا و پایین متناسب نمی باشد، بعضان اقدام به معامله ی خاصی که گره بنام معضل بر جای گذاشتهاند.
از اینرو، اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران میتواند تأثیرگذار باشد. مدیرعامل فرابورس در شرایط خاصی میتواند معاملاتی را که با نوسان غیرعادی قیمت یا حجم غیرعادی انجام میشود، تأیید نکند یا از انطباق سفارشها جلوگیری کند. همچنین میتواند معاملاتی را که در آن اصل انصاف رعایت نشده باشد، تأیید نکند.
از دیگر اصلاحات در مورد گره معاملاتی است. این اصلاحات، وضعیت بازارها را بیش از پیش پیچیده کرده است. حالا شرطهایی مانند در یک نماد معاملاتی به رغم برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش در پایان جلسه معاملاتی، حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکتهایی با 3 میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکتها، به علت عدم تقارن قیمتهای درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت 5 جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده کمتر از 5 درصد حجم مبنا باشد، به رسمیت شناخته شدهاند.
غیر از این مهمترين مقدار گره ی معامله بازار سهام مضاعف است، این موضوع باعث شده که این بازارها دچار پراکنش شدید شوند، آن همه مواد با این یک طریق یکی دارای پول سازی می باشند. حال اگر بازار بورس از این هرج و مرج دور شود، آن وقت مردم غیر از منافع یک روزه پول خود را راحتر میتوانندInvest کنند.
این اصلاحات در فکر و اندیشه پاسخگویی به سوالات زیاد است. یکی از آنها این است که چرا میبایست در فرابورس ایران دقت زیادی در در مورد اینکه کدام معاملات قابل تأیید است و کدام نه؟ سطح دقت به این نحو بوده است که بسیاری از مردم هستند که نه هر روزها با بورس و سهام فراوردی relation دارند و نه هر روزها و هر ماه شاید بر ورودی خود در بورس پول دوباره ی کمیاتی زده باشند، آنها هم احتیاج به محافظت از سرمایه ی خود را دارند که ایا این سهم مشکلاتی را سبب میشود؟
آیا با این اصلاحات، فرابورس ایران به طور کامل در حال انجام اصلاحات necessário خود برای پیشرفت است؟ آیا این اصلاحات میتواند به شفافیت و ازدیاد پایداری برای بازار سهام کمک کند؟ سوالاتی که مردم از بورس از ته دل خود در اذهانشان شکل میدهند.