باوجود اینکه در فضای بازار، تقاضا برای روانکارهای گیاهی یا بیوبیس بسیار اندک است، اما این روغنها میتوانند نقش مهمی در کاهش استفاده از محصولات ساختهشده از فسیلها ایفا کنند. در این میان حرکتهای مثبت و نوآورانهای برای استفاده صنعتی از روانکارهای بیوبیس با مواد قابل جزیه انجام شده است.
روغنهایی که به هدر میروند
به صورت تقریبی حدود ۵۰درصد روانکارهای استفاده شده در دنیا در محیطزیست تخلیه میشود. عمده این موارد مربوط به گریسهای استفادهشده در صنایع ریلی، دستگاهای تبخیرکننده (همچون سیستمهای تهویه مطبوع)، نشت سیستم یا حتی دورریزهای غیرقانونی هستند که در سراسر دنیا انجام میشود.
حتی در مورد مایعهای هیدرولیک هم پیشبینی شده است ۷۰ تا ۸۰ درصد آنها به صورت دورریز از روند مصرف خارج میشوند. این درحالی است که ۹۵درصد روغنها با استفاده از روغنهای معدنی یا مینرال یا سنتتیکهایی که ماده اصلی آنها غیرقابلتجزیه بوده و حتی در روند تولید آنها ممکن است آسیب زیادی به محیطزیست وارد شود، تولید میشوند. این آلودگی خطرات بسیار زیادی برای آبزیان و جانداران زمینی به حساب میآید.
به خصوص روغنهایی که در صنایع کشاورزی یا دریایی استفاده میشوند و به طور مستقیم بر چرخه غذایی حیوانات تاثیر میگذارند. به غیر از این استفاده از برخی روغنها برای سلامت و ایمنی کاربران خطرات بسیاری به همراه دارد.
بهعنوانمثال روانکاری که برای عایقکاری مبدلهای برق استفاده میشود، برای اوپراتور این دستگاهها خطرناک است. در این کاربردها استفاده از روغنهای معدنی فعلی ریسک زیادی در آتشسوزی دارند، چون موادی که از فسیلها فرآوری شدهاند خاصیت سوختی خود را حفظ میکنند.
گسترش استفاده از روانکارهای گیاهی
روغنهایی که با استفاده از مواد گیاهی یا غیر معدنی تهیه شدهاند، میتوانند نقش مهمی در افزایش ایمنی، سلامت و حتی امنیت محیطزیست و بشر ایفا کنند. اما چالشهای زیادی در کاربردی و سودآور بودن این مواد وجود دارد. از دید فنی روانکارهای پایه گیاهی باید عملکرد و همبستگی با ذات سیستم داشته باشند.
نیازهای یک کاربرد صنعتی باید فراهم و محصولات باید به دقت طراحی و سپس تست شوند تا مطمئن شویم برای کاربرنهایی مشکلی ایجاد نمیکنند. اما اگر این روانکارها به هر دلیل از روند مصرف خارج شوند یا به طور عمد به محیطزیست برگردند، روند تجزیه بسیار سادهتری خواهند داشت و حتی باعث کاهش باروری خاک یا سمی شدن آبهای زیرزمینی نمیشوند.
حتی پس از گذشت چند روز از ورود این روغنها به طبیعت هیچ اثری از آنها باقی نمیماند. همچنین این نوع روغنها بهترین گزینه برای استفاده در خودروهایی هستند که در صنعت کشاورزی به کار گرفته میشوند زیرا از لحاظ اکولوژیک حساسیت زیادی دارند.
سرمایهگذاری برای تجزیه روغنها
اتحادیه اروپا بخشی از سرمایه پایدارسازی صنایع خود را به توسعه استفاده از این روغنها در افق ۲۰۲۵ اختصاص داده است. در این برنامه قرار است حدود ۸۰میلیارد یورو به مدت پنجسال یعنی از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ به پروژههای مرتبط به این حوزه اختصاص پیدا کند.
همچنین طبق توافق پاریس تا سال ۲۰۳۰ باید استفاده از سوخت و مواد شیمیایی تولیدشده از مواد فسیلی در این اتحادیه محدود شود. البته بخشی از این سرمایه به تغییرات در شیوه نگهداری و کارکرد ماشینهای کشاورزی اختصاص پیدا کرده است و بخشی هم برای یافتن دانههای روغنی که میتوانند بیشترین سودآوری را در روند تولید روغن پایههای گیاهی داشته باشند، اختصاص یافته است.
در این میان همکاریهایی با کشاورزان محلی نیز انجام شده تا روند صنعتیسازی دانههای روغنی به شرکتهای تولیدکننده روغنهای تولیدکننده روغنهای پایه گیاهی تسهیل شود. این همکاری باعث خواهد شد پرورش این دانهها به صورت مداوم باشد و پس از چند سال حجم برداشت این دانهها کاهش پیدا نکند. نتیجه این تحقیقات تا امروز، گسترش استفاده از مایع هیدرولیک و روغن دیالکتریک گیاهی در صنایع مختلف اروپایی بوده است.
همانطور که اشاره شد مزایای استفاده از بیوبیسها صرفا دستاوردهای محیطزیستی نیست و با درنظر گرفتن ابعاد ایمنی و کاهش ریسک آتشسوزی این روغنها در مقابل روانکارهای معدنی، میتوان ارزش بیشتری برای این نوع روغنها در صنایع مختلف درنظر گرفت. در کنار این موارد، داشتن گرانروی بالا و پایداری در مقابل فوم یا کف از دیگر مزایای این نوع از روغنها بهشمار میروند.
source